Tham gia thảo luận đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long cho rằng các CTMTQG xây dựng Nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội (KTXH) vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã kế thừa có hiệu quả kinh nghiệm triển khai thực hiện của các giai đoạn trước và nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao, quyết liệt, toàn diện, đồng bộ của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các ban, bộ, ngành, đoàn thể trung ương, địa phương nên việc thực hiện 3 CTMTQG giai đoạn 2021-2025 trong gần 3 năm qua đã có những đóng góp quan trọng, làm thay đổi diện mạo nông thôn, miền núi và quan trọng hơn hết là đời sống của nhân dân vùng nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số từng bước được cải thiện, an sinh xã hội cơ bản được đảm bảo; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn, miền núi tăng khá; tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn giảm đáng kể.

Tuy nhiên, thực tế giám sát cũng cho thấy sự phối hợp giữa một số bộ, ngành trung ương, giữa các cơ quan trung ương và địa phương trong quá trình xây dựng cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện Chương trình đầu kỳ còn chưa chặt chẽ dẫn đến một số cơ chế, chính sách chưa đồng bộ; hướng dẫn của một số bộ, ngành phụ trách tiêu chí, đề án còn thiếu hoặc chưa rõ ràng, ban hành chậm và chưa phù hợp với thực tiễn địa phương; danh mục một số dự án đầu tư còn dàn trải, manh mún, trùng lắp, chưa đúng mục tiêu của Chương trình, chưa rà soát kỹ đối tượng thụ hưởng, cơ chế lồng ghép nguồn lực các CTMTQG, cơ chế phân cấp, phân quyền cho địa phương chưa thực sự phát huy hiệu quả... làm ảnh hưởng trực tiếp, tiêu cực đến tính bền vững của kết quả giảm nghèo, người dân dễ bị tái nghèo vì các lý do khách quan; tỷ lệ xã, huyện đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu không đồng đều giữa các vùng miền, nhiều mục tiêu phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu và miền núi dự báo không đạt kế hoạch đề ra như các báo cáo đã đánh giá.

Để hiện thực hóa các giải pháp, các cơ chế đặc thù tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo đề xuất của Chính phủ và để các chương trình mục tiêu quốc gia thực sự là chương trình tổng hợp về chính trị - kinh tế - văn hóa - xã hội - môi trường và đảm bảo quốc phòng an ninh. Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long đề nghị:

Một là, Chính phủ tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phân công, phân cấp, xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; gắn với thực hiện đồng bộ các biện pháp kiểm tra, giám sát, thanh tra để kịp thời phát hiện những bất cập nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện để có biện pháp hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, đồng thời phòng ngừa, kịp thời ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực, lãng phí, xử lý nghiêm các vi phạm trong quá trình thực hiện Chương trình;

Hai là, lãnh đạo rà soát sửa đổi đổi bổ sung, hoàn thiện, hợp nhất các văn bản quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện chương trình để các địa phương nghiên cứu, áp dụng đồng bộ gắn với lãnh đạo ưu tiên nguồn kinh phí từ ngân sách Nhà nước hỗ trợ đầu tư đẩy mạnh ứng dụng nền tảng số và nâng cao năng lực chuyển đổi số, xây dựng hệ thống cơ sơ dữ liệu phục vụ công tác quản lý, từ việc rà soát đối tượng thụ hưởng, dự án cần triển khai, địa bàn cần tập trung đầu tư đến công tác theo dõi, giám sát, thẩm định, công nhận kết quả thực hiện các tiêu chí, các dự án, tiểu dự án của từng chương trình, đảm bảo hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý chương trình mục tiêu quốc gia được cập nhật, kết nối liên thông với từ cấp xã đến trung ương, từ người dân đến cộng đồng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước các cấp, nhằm tăng cường hơn nữa vai trò giám sát, phản biện của các tầng lớp nhân dân đối với kết quả thực và tính bền vững, ý nghĩa nhân văn của các chương trình mục tiêu quốc gia.

Ba là, tiếp tục lãnh đạo đổi mới phương thức thông tin truyền thông trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia, nâng cao nhận thức của các ngành các cấp, nhất là cấp cơ sở, địa bàn dân cư về những mục tiêu, giải pháp của đề án, chương trình tổng thể, làm thay đổi mạnh mẽ nếp nghĩ, cách làm của người dân - đối tượng thụ hưởng trực tiếp từ hiệu quả của các chương trình, nhất là chương trình phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, để vừa truyền tải thông tin về truyền thống, bản sắc văn hoá tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc, những thành tựu về phát triển KTXH, xoá đói giảm nghèo ở vùng đồng bào dân tộc, vừa nắm bắt, phản ánh tâm tư, nguyện vọng, tiếng nói của đồng bào các dân tộc với cấp uỷ, chính quyền các cấp về những tồn tại, hạn chế, bất cập, để kịp thời sửa đổi, bổ sung các chủ trương, chính sách, góp phần vào việc phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, chống lại các luận điệu sai trái, lợi dụng vấn đề dân tộc, nhân quyền, xuyên tạc của các thế lực thù địch, củng cố niềm tin của đồng bào dân tộc, của toàn dân với Đảng, Nhà nước.

Bốn là, Chính phủ có cơ chế phù hợp đối với các địa phương không thể cân đối đủ nguồn lực đối ứng thực hiện các chương trình, nhất là các tỉnh miền núi, khu vực khó khăn để các địa phương này có thêm nguồn lực thực hiện các mục tiêu chương trình và không bị bỏ lại phía sau trong xu thế phát triển chung của cả nước./.

Đình Thi