Qua giám sát Ban Pháp chế HĐND tỉnh ghi nhận: Trong giám sát các văn bản quy phạm pháp luật của Đảng, Chính phủ, Bộ Quốc phòng về lĩnh vực Quốc phòng, DQTV được các cấp, các ngành, địa phương quán triệt, cụ thể hóa triển khai sâu rộng, tổ chức thực hiện nghiêm túc. Cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp có quan tâm đến việc tổ chức xây dựng lực lượng DQTV.

Bộ CHQS tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành Đề án xây dựng lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ chính sách cho DQTV giai đoạn 2021-2025. Tổ chức triển khai, tập huấn được 116 cuộc, có 5.070 lượt cán bộ các ngành, các cấp và đến cán bộ xã, phường, thị trấn, lực lượng vũ trang trong toàn tỉnh nhận thức sâu sắc vị trí, ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của lực lượng DQTV. Bên cạnh đó, Đảng ủy Quân sự tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 522/NQ-ĐU ngày 02/01/2018 về xây dựng lực lượng DQTV, dự bị động viên vững mạnh về chính trị trong tình hình mới. Ban hành 135 loại văn bản chỉ đạo, điều hành về công tác xây dựng lực lượng DQTV; phối hợp với các cơ quan có liên quan (Sở Tài chính, Sở Nội vụ) tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành các Nghị quyết như: Nghị quyết số 31/NQ-HĐND ngày 09/9/2021 của HĐND tỉnh Vĩnh Long phê duyệt Đề án Tổ chức xây dựng lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho lực lượng DQTV trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, giai đoạn 2021 - 2025; Nghị quyết số 33/2022/NQ-HĐND; Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐND; Nghị quyết số 22/2023/NQ-HĐND của HĐND tỉnh liên quan đến chế độ, chính sách cho lực lượng DQTV; Xây dựng, biên chế lực lượng DQTV có số lượng hợp lý, biên chế tỉnh, gọn, chặt chẽ, chất lượng ngày càng cao đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; Công tác quy hoạch, bố trí, sử dụng cán bộ và công tác đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng, huấn luyện DQTV luôn được quan tâm; Phối hợp, hỗ trợ hoạt động có hiệu quả trong phòng chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ - cứu nạn tạo được lòng tin yêu đối với cấp ủy, chính quyền địa phương và Nhân dân trên địa bàn. Giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng thế trận lòng dân vũng chắc gắn với thế trận an ninh Nhân dân. Kết quả xây dựng lực lượng DQTV: Ban CHQS cấp xã trên địa bàn tỉnh hiện nay cụ thể như sau: xã loại 1 (39 xã) mỗi xã biên chế 05 đồng chí; xã loại 2 (61 xã); xã loại 3 (02 xã) mỗi xã biên chế 04 đồng chí; 01 Trung đội Dân quân cơ động, 01 tổ Trinh sát, 01 tổ Thông tin, 01 tổ Y tế, 01 tổ Phòng hóa, 01 tổ Công binh, các khẩu đội Cối 60mm trong khu vực phòng thủ của các huyện, thị xã, thành phố, đầy đủ số lượng theo quy định; Ban CHQS cơ quan, tổ chức cấp tỉnh, cấp huyện biên chế có 75 Ban, mỗi Ban có 04 đồng chí. Tổng số DQTV trên địa bàn tỉnh: 14.102 đ/c, đạt 1.38% so với dân số (trong đó, lực lượng Dân quân: 11.707 đ/c, đạt 1,14% so với dân số; lực lượng Tự vệ cơ quan: 2.395 đ/c, đạt 12.60% so với biên chế cán bộ, công nhân, viên chức; Cán bộ DQTV tổng số 870 đ/c (đảng viên 752 đ/c, đạt 86,43%; đoàn viên 81 đ/c, đạt 9,31%), chiến sĩ DQTV tổng số 13.232 (đảng viên 3.520 đ/c, đạt 26,60%; đoàn viên 7.438 đ/c, đạt 56,21%).

Bộ CHQS tỉnh đã thực hiện nghiêm túc theo Quyết định số 2830/QĐ-BQP ngày 12/9/2020 của Bộ Quốc phòng về xây dựng mô hình điểm DQTV. Hiện nay toàn tỉnh có 02 mô hình điển hình về dân quân tự vệ: Công ty trách nhiệm hữu hạn Tỷ Xuân “Xây dựng lực lượng Tự vệ trong doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài”; Công ty cổ phần đầu tư Bệnh viện Xuyên Á chi nhánh Vĩnh Long “Xây dựng lực lượng Tự vệ trong doanh nghiệp”.

Qua giám sát Đoàn đã ghi nhận các kiến nghị của cơ quan, đơn vị đồng thời Đoàn kiến nghị Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh tiếp tục tích cực phối hợp với các sở, ngành, địa phương có liên quan tổ chức quán triệt cho cán bộ, đảng viên, Nhân dân và lực lượng DQTV nắm vững các quy định của Luật DQTV, các Nghị định, Thông tư, Chỉ thị, Nghị quyết của Chính phủ, Bộ, ngành Trung ương và địa phương liên quan đến DQTV; Tham mưu, chỉ đạo tổng kết Nghị quyết số 31/NQ-HĐND ngày 09/9/2021 của HĐND tỉnh Vĩnh Long về phê duyệt Đề án Tổ chức xây dựng lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho lực lượng DQTV trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, giai đoạn 2021 - 2025; xem xét xây dựng trình Đề án Tổ chức xây dựng lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho lực lượng DQTV trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2026 - 2030 đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình hình mới; Chỉ đạo nắm chắc kết quả công tác DQTV của từng xã, phường, thị trấn, đánh giá đúng tình hình, làm rõ những nguyên nhân tồn tại, hạn chế, tích cực tham mưu cho cấp ủy, UBND ban hành nghị quyết, chỉ thị về công tác quốc phòng, quân sự địa phương, công tác DQTV, phù hợp với điều kiện tình hình của địa phương; Hướng dẫn xây dựng và nâng cao chất lượng tổ chức, hoạt động của Chi bộ quân sự cấp xã; đào tạo, tuyển chọn các chức danh đạt trình độ theo quy định; chú trọng sắp xếp, bố trí, sử dụng Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã qua đào tạo, phù hợp với quy hoạch, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng cán bộ trong hệ thống chính trị ở cơ sở; Chỉ đạo tổ chức công tác đăng ký, tuyển chọn và quản lý chặt chẽ DQTV, đảm bảo sắp xếp đúng, đủ thành phần lực lượng theo quy định; Tiếp tục xây dựng lực lượng DQTV tích cực phối hợp với các lực lượng và làm nòng cốt cùng toàn dân tham gia phòng, chống lụt, bão, tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ và khắc phục hậu quả thiên tai; tham gia tích cực các cuộc vận động xây dựng nông thôn mới, phong trào xóa nhà tạm, giảm nghèo, bài trừ tệ nạn xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương; Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra về DQTV, kịp thời động viên, khen thưởng những tổ chức, cá nhân làm tốt, và chỉ đạo xử lý nghiêm vi phạm; Tập trung nghiên cứu, đề xuất phân cấp nhiệm vụ quốc phòng địa phương cho chính quyền cấp xã; nhiệm vụ, quyền hạn của DQTV cấp xã (theo mô hình chính quyền 02 cấp, không tổ chức cấp huyện), nâng cao chất lượng hoạt động, bảo đảm chế độ chính sách, cơ sở vật chất cho lực lượng DQTV hoạt động;Chủ động rà soát, sớm tham mưu thể chế Điều, khoản, điểm của Nghị định số 16/2025/NĐ-CP, ngày 04/02/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2020/NĐ-CP để trình cấp có thẩm quyền quyết định mức hưởng phụ cấp hàng tháng đối với Ấp, khóm, khu đội trưởng và mức trợ cấp ngày công lao động đối với DQTV./.

Thanh Sang